De Archeologische Dienst Antwerpse Kempen viert feest, want hij bestaat 20 jaar. Deze archeologische dienst is niet zomaar uit het niets ontstaan. Enkele pioniers gingen in het begin van de 20ste eeuw systematisch op zoek naar oudheden in de Kempen. De Geschied- en Oudheidkundige Kring Taxandria werd al in 1903 opgericht in Turnhout. Een groep jonge intellectuelen verzamelde de voorbije eeuw alle gevonden objecten en die vormen nu de basis van de archeologische collectie van het Taxandriamuseum. De archeologische interesse professionaliseerde doorheen de jaren, waarna verschillende diensten onderzoek en opgravingen gingen uitvoeren. En die leidden meermaals tot verrassende vondsten, ook in Beerse en Vlimmeren.
In 2003 beslisten Beerse, Oud-Turnhout, Turnhout en Vosselaar, met de steun van de Vlaamse overheid, om zelf archeologisch onderzoek te gaan uitvoeren. Zo werd in juni 2003 de Archeologische dienst Antwerpse Kempen, kortweg AdAK, opgericht. Jef Van Doninck van Erfgoed Noorderkempen startte met het uitvoeren en verwerken van archeologische onderzoeken in deze vier gemeenten. Dat leidde tot diverse boeiende vondsten, soms met een zeer uitzonderlijk karakter. Pionier Jef ontdekte tijdens verscheidene archeologische opgravingen samen met zijn collega’s allerlei geheimen in de Antwerpse Kempen-bodem, die worden verzameld in het centrale depot, dat zich op de bovenste verdieping van het Speelkaartenmuseum in Turnhout bevindt. Enkele vondsten in Beerse en Vlimmeren worden sinds kort tentoongesteld in Transfo 2340. Voor een overzicht van de vondsten tijdens de verschillende archeologische onderzoeken verwijzen we naar ons artikel “Schatten uit de ondergrond: archeologisch onderzoek in Beerse en Vlimmeren” (Jaarboek 43, 2021, p. 123-138).
20 jaar Erfgoed Noorderkempen
Na de oprichting in 2003 werd AdAK omgevormd tot een aparte projectvereniging om verder te kunnen groeien. De volgende jaren evolueerde de dienst in die mate dat ze in 2008 het eerste erfgoedconvenant met Vlaanderen kon afsluiten. Bij deze evolutie hoorde ook een naamsverandering en zo werd Erfgoed Noorderkempen op 1 januari 2009 geboren. Naast de deelwerking Onroerend Erfgoed richtten de medewerkers ook de deelwerking Cultureel Erfgoed op. Indirect is Erfgoed Noorderkempen dus precies 20 jaar geleden al ontstaan. Deze mijlpaal wil de erfgoedcel niet ongemerkt laten voorbijgaan. In 2013 vierde ze al haar 10-jarige bestaan met een tentoonstelling en een fraai boek Vondsten Vertellen Archeologische parels uit de Antwerpse Kempen (Die Keure, Brugge, 2013). Nu zet ze elke maand een spraakmakende opgraving in de kijker, waarbij vondsten en sfeerfoto’s vanop het terrein worden uitgelicht. Wie dat wil, kan via de website van Erfgoed Noorderkempen (www.erfgoednoorderkempen.be) nader kennismaken met de unieke vondsten van AdAK in de verschillende betrokken gemeenten.